Artık David Lynch gibi yapmıyorlar

Twin Peaks'ın pilot bölümünde David Lynch, bir lise ortamında günlük yaşamın sıradan ritimlerini ustaca yakalar. Bir kız sigara gizlice girer, bir çocuk müdürün ofisine çağırılır ve bir öğretmen devam eder. Bir polis memuru sınıfa girdiğinde ve öğretmene fısıldadığında sahne aniden değişir. Bir çığlık havayı deliyor ve pencereden bir öğrenci avluya koşarken görülüyor. Öğretmen, yaklaşmakta olan bir duyuruya işaret ederek gözyaşlarını tutmaya çalışır. Daha sonra Lynch'in kamerası boş bir koltuğa odaklanıyor, çünkü iki öğrenci bilerek bir bakış attı ve arkadaşları Laura Palmer'ın öldüğünü fark ediyor.

Lynch'in çalışması, yüzey seviyesi detaylarına titiz ilgisiyle ünlüdür, ancak normalliğin kaplamasının altındaki rahatsız edici gerçekleri ortaya çıkararak sürekli olarak daha derine iner. İkiz Tepelerden gelen bu sahne, kariyerinin tematik özünü kapsar ve sıradan ve uğursuz arasındaki kontrastı vurgular. Ancak, Lynch'in oeuvre'sinde tek tanımlayıcı an değil. 40 yılı aşkın film, TV şovu ve sanat yaratarak, hayranları genellikle farklı sahneleri favorileri olarak belirtiyor ve çalışmalarının çeşitli çekiciliğini yansıtıyor.

"Lynchian" terimi, kolay kategorizasyona meydan okuyan rahatsız edici, rüya benzeri bir kaliteyle eş anlamlı hale geldi. "Kafkaesque" gibi bu eşsiz sıfat, daha geniş ve yönünü bozan bir deneyimi tanımlamak için çalışmalarının özelliklerini aşar. Böyle tekil bir sanatçının geçmesi, Lynch'in çekiciliği kitlesi arasında büyük ölçüde değiştiği için hayranların kabul etmesi zordur.

Birçok tomurcuklanan film tutkunu için, Eraserhead'i izlemek bir geçit töreniydi. Onlarca yıl sonra, Lynch'in genç oğlu ve kız arkadaşı bağımsız olarak aşırı izlemeye başladığı ve 2. sezonun Windom Earle dönemine ulaşan ikiz zirvelere başladığı için aynı ritüel gelecek nesile aktarıldı.

Lynch'in çalışması zamansız bir kaliteye sahiptir, genellikle garip olanı nostaljik ile harmanlar. Twin Peaks: The Return (2017) 'de, 1956'ya geri dönen, kendi çocukluğunu yansıtan kovboy dekoruyla tamamlanan genç bir karakter için bir yatak odası tasarladı. Yine de, bu görünüşte masum ortam, Lynch'in gerçeküstü hikaye anlatımının ayırt edici özelliği olan klonlar ve şiddet içeren kabus gibi bir gerçekle yan yana.

Hollywood'un nostaljik içeriği canlandırma eğilimine rağmen, Lynch'in İkiz Tepelere Yaklaşımı: Dönüş geleneksel bir şey değildi. Kasıtlı olarak, orijinal diziden önemli karakterleri anlamlı bir şekilde geri getirmekten kaçındı ve Unnchian ahlakına sadık kaldı. Lynch, Dune'de olduğu gibi Hollywood normlarına uyduğunda, sonuç kötü şöhretli bir yanlışlıktı, ancak açıkça kendi başına. Dune ile olan deneyimi, filmin Paul Atreides ve Fremen'in destansı hikayesi arasında Lynch'in imza görüntülerinin eşsiz karışımını araştıran Max Evry'nin Kargaşa'daki bir şaheseri olan Max Evry'nin kitabında detaylandırılmıştır.

Lynch'in filmleri, Fil Adamında görüldüğü gibi, tuhaflıkları içinde genellikle bir güzellik içerir. Ana akım beğeni toplayan en yakın fırçası olan bu film, yan gösterme "Freaks" in kötü muamele gördüğü bir zamanın zeminine karşı ayarlanan hem dokunaklı hem de rahatsız edici. En rahatsız edici yerlerde insanlığı bulmanın "Lynchian" temasının dokunaklı bir örneğidir.

Lynch'in çalışmalarını türlere veya tropiklere kategorize etmeye çalışmak boşuna, ancak filmleri anında tanınabilir. Hikaye anlatımı, kendimizin altındaki bir dünyaya girer, genellikle gizli gerçekleri ortaya çıkarmak için perdeyi geri çeker. Blue Velvet bunu örneklendirir, görünüşte pastoral bir ortamı karanlık bir karma ve sürrealizmle harmanlar. Filmin Oz Sihirbazı'na bir baş sallama da dahil olmak üzere etkileri, Lynch'in hazırladığı eşsiz bir sinematik dilin parçası.

Lynch'in etkisi yeni nesil film yapımcılarına uzanıyor. 2024'lerde, yüzen kamerası ve tiyatro elementleri ile bir barda bir sahne olan Jane Schoenbrun tarafından yönetilen TV Glow'u gördüm . Yorgos Lanthimos, Robert Eggers, Ari Aster, David Robert Mitchell, Emerald Fennell, Richard Kelly, Rose Glass, Quentin Tarantino ve Denis Villeneuve gibi film yapımcılarının hepsi Lynch'in gerçeküstü ve diğer dünyadan çekildiler.

David Lynch herkesin en sevdiği film yapımcısı olmayabilir, ancak sinema üzerindeki etkisi yadsınamaz. Geçmiş ve şimdiki arasındaki boşluğu dolduran bir sanatçı olarak, çalışmaları film yapımcılarına, gözden kaçan "Lynchian" gerçekler için yüzeyin altına bakmaları için ilham vermeye ve meydan okumaya devam ediyor.